Dịp cuối năm chúng ta thường hay chú ý tới những việc dọn dẹp, làm sạch nhà cửa, văn phòng… Tuy nhiên những bận bịu bên ngoài như thế lại khiến ta hay sao nhãng và quên đi việc chăm sóc cơ thể từ bên trong, phục hồi sức khoẻ của bản thân. Để chuẩn bị nền tảng sức khoẻ tốt cho năm mới 2025 cũng như duy trì năng lượng tích cực thời gian tới, mình lưu tại đây 2 bài “thuốc” từ những gia vị được xem như siêu thực phẩm có sẵn trong bếp xin chia sẻ cùng các bạn!
Vì dược tính của thực phẩm rất mạnh nên trong công thức này bạn sẽ không bỏ phí một chút nào từ ngoài vào trong. Hãy xem chúng ta cần những nguyên liệu nào nhé!
- Nghệ.
Được xem là siêu thực phẩm, cực kỳ tốt cho sức khoẻ, nghệ là thành phần chính trong hầu hết các loại cà ri, được sử dụng ở dạng bột và tươi. Thành phần chính có lợi cho sức khoẻ là hoạt chất curcumin, có tác dụng chống oxy hoá và kháng sưng viêm, giúp ngăn chặn ảnh hưởng của các gốc tự do, ngăn ngừa ung thư, điều trị viêm khớp, tăng cường sức khoẻ tim mạch, đái tháo đường, bệnh chàm bội nhiễm (eczema), bệnh liên quan đến hệ thần kinh như bệnh Alzheimer.
Hoạt chất curcumin được hấp thu tốt hơn khi kết hợp với dầu như dầu dừa, dầu oliu, ghee và bơ. Việc gia nhiệt nhẹ cũng làm tăng hiệu quả hấp thu.
- Tiêu
Tiêu có tác dụng hỗ trợ tiêu hoá, tạo cảm giác ngon miệng. Tiêu cũng có tác dụng chống oxy hoá, kháng sưng viêm và có trong nhiều bài thuốc thanh lọc cơ thể, ngăn ngừa nhiễm trùng phổi, phế quản, làm giảm các triệu chứng stress và sốc.
Piperine tìm thấy trong hạt tiêu có tác dụng ngăn chặn sự tăng trưởng của tế bào ung thư vú. Tiêu có màu xanh, đen hoặc trắng; nhưng tiêu hồng thuộc loài khác và không có đặc tính như các loại tiêu thông thường.
Tiêu nên mua nguyên hạt và chỉ xay khi cần dùng. Tiêu xay sẵn sẽ nhanh mất đi các hoạt tính của nó. Tiêu thường được sử dụng trong nước hầm, canh, súp, sốt ướp, rắc lên thức ăn nóng, rau trộn.
- Quế
Quế có tác dụng hỗ trợ tiêu hoá, điều hoà hàm lượng glucose, triglyceride trong máu, giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường, bệnh tim. Quế chứa hoạt chất kháng khuẩn giúp ngăn chặn vi khuẩn, vi rút và nấm. Quế giàu các hoạt chất chống oxy hoá, giảm đau nhẹ và kháng sưng viêm. Vì lẽ đó mà quế hay được dùng nhằm hồi phục sức khoẻ sau cảm cúm, viêm họng, sốt và đau đầu. Mùi hương của quế giúp tăng cường khả năng nhận thức và trí nhớ.
Quế tăng thêm hương vị cho các thức uống (trà, cà phê sữa, socola nóng) hoặc các món mặn như món hầm, rau củ bỏ lò hay các món ngọt như bánh quy, bánh ga tô.
- Gừng
Gingerol (hoạt chất chính trong gừng) cũng tương tự như capsaicin và piperine (có trong ớt cay) có tác dụng chữa rối loại dạ dày, giảm buồn nôn, kháng sưng viêm, hỗ trợ tiêu hoá và xoa dịu các triệu chứng cảm cúm, sốt, đau đầu, các cơn đau bụng. Hoạt chất zingerone trong gừng có tác dụng chống oxy hoá.
- Cam, chanh
Những loại quả có múi như cam, chanh giàu vitamin C, hỗ trợ tiêu hoá, kiềm hoá, thanh lọc cơ thể, giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, sỏi thận, viêm nhiễm các loại.
Các loại quả có múi chứa hoạt chất hesperidin giúp giảm các triệu chứng do tăng huyết áp, chất xơ pectin, hoạt chất limonoid làm giảm nguy cơ mắc xơ vữa động mạch, giảm cholesterol xấu trong máu. Hợp chất chống oxy hoá flavone cũng giúp giảm nguy cơ đột quỵ ở phụ nữ.
Trong đó, chanh vàng có đặc tính kháng khuẩn, tiêu diệt các vi khuẩn gây bệnh tả. Chanh có hàm lượng citrate cao nhất, uống nước chanh không đường mỗi ngày giúp giảm nguy cơ hình thành sỏi thận. Chanh xanh giàu vitamin K hỗ trợ quá trình đông máu. Chanh còn có tác dụng lợi tiểu tự nhiên, giảm sưng viêm, tích nước.
Vỏ của các loại quả này giàu hoạt chất chống oxy hoá và hợp chất hoá học tự nhiên limonoid, có khả năng chống lại các gốc tự do, cân bằng đường huyết và hỗ trợ tuyến giáp.
Vitamin C trong cam chanh giúp cơ thể hấp thu chát sắt từ thực phẩm có nguồn gốc thực vật.
- Dầu dừa
Sử dụng một lượng nhất định bơ, dầu giúp hấp thu các vitamin tan trong chất béo như vitamin D, E, K và các hoạt chất nhóm carotenoid cần thiết cho quá trình tạo vitamin A.
Chất béo trong dầu dừa chủ yếu là acid lauric – một loại chất béo chuỗi trung bình (medium chain triglycerides – MCT) do vậy lợi ích của dầu dừa dựa trên các công dụng của MCT.
+ Thúc đẩy đốt cháy chất béo
+ Cung cấp năng lượng nhanh như chất bột đường (carb) do MCT được hấp thu nguyên vẹn thẳng từ ruột non. Do vậy trong nhiều sản phẩm bổ sung năng lượng cho vận động viên từ lâu đã chứa dầu dừa.
+ Có tác dụng kháng khuẩn như các chủng tụ cầu da, e.coli và h. pylori trong dạ dày và kháng nấm.
+ Giảm cơn đói do thể ketone làm giảm hormone gây đói như ghrelin.
+ Giúp giảm cơn động kinh nhứt là động kinh kháng thuốc ở trẻ.
+ Tăng cường sức khỏe làn da vì khả năng phục hồi hàng rào bảo vệ da, chống mất nước qua da.
+ Bảo vệ tóc và móng: làm sạch gàu và chắc móng.
+ Cải thiện sức khỏe răng miệng: chống sâu răng và viêm nướu khi thực hiện liệu pháp nhai dầu khoảng 20 phút mỗi sáng.
+ Nuôi dưỡng hệ vi sinh ruột và phục hồi lớp lót lòng ruột.
+ Giảm các triệu chứng của bệnh Alzheimer do ketones được tạo ra khi tiêu hóa dầu dừa có thể cung cấp nguồn năng lượng thay thế cho não. Điều này có thể đặc biệt hữu ích đối với những người mắc bệnh Alzheimer, đặc trưng bởi sự giảm khả năng sử dụng glucose để tạo năng lượng.
+ Nguồn chất chống oxy hóa dồi dào gồm tocopherols, tocotrienols, phytosterols, flavonoids, polyphenols giúp trung hoà gốc oxi hoá tự do từ đó giúp chống viêm, ngăn ngừa bệnh thoái hoá.
+ Một nghiên cứu cho thấy dầu dừa không làm tăng cholesterol lipoprotein mật độ thấp LDL (được cho là cholesterol xấu) so với các chất béo bão hòa khác như bơ hoặc mỡ heo, mà ngược lại làm tăng HDL (cholesterol tốt)
(Theo TS- Bác sĩ da liễu Hà Nguyên Phương Anh)
CÔNG THỨC NGHỆ NHUYỄN (turmeric paste)
- 1/2 cup bột nghệ
- 1 thìa canh (tbsp) bột quế
- 1 thìa cà phê (tsp) gừng tươi bào mịn
- 1 tsp bột tiêu
- 1/4 cup dầu dừa (60 g)
- 1 cup nước (240 g)
Xay nhuyễn mịn tất cả nguyên liệu. Đun hỗn hợp tới khi đồng nhất.
Đổ vào chai/lọ thuỷ tinh.
Bảo quản ngăn mát tủ lạnh trong 2 tuần.
Cách dùng: Trộn 1 thìa cà phê hỗn hợp với 1 cup (240 ml) sữa ấm và thêm ngọt tuỳ ý.
CÔNG THỨC NƯỚC ÉP NGHỆ (Turmeric shot)
- 2 quả cam, bóc bỏ vỏ- hạt
- 2 quả chanh, lấy nước ép
- 5 củ nghệ tươi (1 củ cỡ 1 ngón tay)
- 1 củ gừng tươi
- 1 tsp bột tiêu
- 1/2 lít nước lọc
Rửa sạch cam, chanh, nghệ, gừng.
Bóc lấy riêng tép cam, chanh. Thái mỏng nghệ, gừng.
Cho hỗn hợp nguyên liệu vào máy xay sinh tố, xay nhuyễn.
Đổ hỗn hợp qua rây lọc mịn. Trút nước ép vào chai nắp kín.
Bảo quản ngăn mát tủ lạnh trong 3 ngày.
*Lưu ý: Vỏ cam, chanh hoặc bã nguyên liệu có thể dùng để đun nước tắm, ngâm chân.
Chúc bạn luôn mạnh khoẻ và tràn đầy năng lượng!
Công thức và bài viết tham khảo Spicy moustache, healting foods (Susan Curtis, Pat Thomas, Dragana Vilinac), TS- Bác sĩ da liễu Hà Nguyên Phương Anh.
Ảnh minh hoạ: Pinterest